Η αγορά εργασίας αλλάζει γρήγορα αλλά και η ισορροπία δυνάμεων
Οι επιπτώσεις της κρίσης και της αποβιομηχάνισης στην αγορά εργασίας γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς. Η ανεργία στη Γερμανία αυξάνεται για τρίτο συνεχόμενο έτος. Αφού το ποσοστό ανεργίας κυμαινόταν σταθερά κάτω από 6% κατά μέσο όρο από το 2017, το περασμένο έτος ξεπέρασε για πρώτη φορά και πάλι το όριο του 6%. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους αυξήθηκε στο 6,4%.
Ιδιαίτερα στη βιομηχανία, πολλές εταιρείες προχωρούν σε περικοπές θέσεων εργασίας. Μόνο στις ZF, Continental, Thyssenkrupp Steel και Volkswagen κινδυνεύουν περίπου 70.000 θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια. Οι Schaeffler, Porsche, Bosch και Ford σχεδιάζουν επίσης να καταργήσουν χιλιάδες θέσεις. «Αυτή τη στιγμή χάνονται πάνω από 10.000 θέσεις εργασίας το μήνα», περιέγραψε πρόσφατα την κατάσταση ο Enzo Weber, επιστήμονας του Ινστιτούτου Έρευνας Αγοράς Εργασίας και Επαγγελμάτων στη Νυρεμβέργη, σε μια αξιοσημείωτη αναφορά της οικονομικής συντακτικής ομάδας του ARD.
Αυτή η τάση επιβεβαιώνεται από τη νεότερη οικονομική έρευνα του Ινστιτούτου Γερμανικής Οικονομίας (IW) στην Κολωνία. Σύμφωνα με αυτήν, το 38% των επιχειρήσεων – ανεξαρτήτως κλάδου – σχεδιάζει να μειώσει το προσωπικό του. Μόνο το 17% σκοπεύει να προσλάβει περισσότερους εργαζομένους.
Ακόμη πιο σοβαρή είναι η μείωση θέσεων εργασίας στη βιομηχανία. Εδώ, το 44% των ερωτηθέντων εταιρειών προγραμματίζει απολύσεις, ενώ μόλις το 14% – κυρίως εταιρείες αμυντικής βιομηχανίας – σχεδιάζει προσλήψεις.
«Έτσι, η ήδη παρατηρούμενη εδώ και καιρό μείωση της απασχόλησης στον γερμανικό μεταποιητικό τομέα είναι πιθανό να συνεχιστεί και το νέο έτος», αναφέρεται στην έρευνα του IW. Ήδη μεταξύ 2019 και Νοεμβρίου 2024, ο αριθμός των θέσεων εργασίας στη βιομηχανία μειώθηκε κατά 350.000, από σχεδόν 7,8 εκατομμύρια σε περίπου 7,4 εκατομμύρια εργαζομένους, σύμφωνα με το ινστιτούτο που είναι κοντά στους εργοδότες.
Μια τάση που επιβεβαιώνεται έμμεσα και από έρευνα του ινστιτούτου ifo στο Μόναχο. Σύμφωνα με αυτήν, τον Ιανουάριο του 2025, μόνο το 18% των βιομηχανικών επιχειρήσεων δήλωσαν έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού. Το τρίτο τρίμηνο του 2022, το ποσοστό αυτό ανερχόταν στο 44,5%. Στον τομέα των υπηρεσιών, αντίθετα, η ζήτηση για ειδικευμένο προσωπικό παραμένει σχετικά υψηλή. Το τρίτο τρίμηνο του 2022, το 54,2% των επιχειρήσεων έψαχνε εξειδικευμένους εργαζόμενους, ενώ πρόσφατα το ποσοστό αυτό ήταν 35,1%, σχεδόν διπλάσιο από ό,τι στη βιομηχανία. Ωστόσο, οι πολυδιαφημιζόμενες θέσεις εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών έχουν ένα σημαντικό μειονέκτημα: είναι συχνά σημαντικά χαμηλότερα αμειβόμενες από τις – συνήθως συνδικαλιστικά κατοχυρωμένες – θέσεις εργασίας στη βιομηχανία.
Το τρέχον κύμα αποβιομηχάνισης δεν επηρεάζει μόνο το γενικό επίπεδο των μισθών. Αλλάζει και τη δομή της εργατικής τάξης με σοβαρές συνέπειες καθώς αποδυναμώνονται τα ισχυρά οργανωμένα και έμπειρα σε εργατικούς αγώνες σωματεία και υπάρχει ο κίνδυνος να μετατοπιστεί περαιτέρω η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τον βιομηχανικό τομέα. Το «μπλοκάρισμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων της IG Metall» έχει αντίκτυπο σε όλους τους κλάδους και, συνεπώς, σε όλα τα συνδικάτα της DGB.
Παρά αυτούς τους κινδύνους, οι συνδικαλιστικές στρατηγικές αντίδρασης είναι κυρίως προσανατολισμένες στον «κοινωνικό διάλογο» και βασίζονται στην ελπίδα πολιτικής παρέμβασης. Ωστόσο, αυτό δεν είναι δεδομένο, όπως δείχνει το παρελθόν: κατά τη διάρκεια της κρίσης της χαλυβουργίας και της ναυπηγικής βιομηχανίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980, αρχικά υπήρξε η ελπίδα για λύσεις μέσω του “κοινωνικού διαλόγου”. Όταν αυτή η στρατηγική αποδείχθηκε αδιέξοδη λόγω της άρνησης των εργοδοτών, οι μεταλλεργάτες αντέδρασαν. Έτσι τον Μάιο του 1984 ξεκίνησε ο μακρύς αγώνας για την 35ωρη εβδομάδα εργασίας. Η μείωση του χρόνου εργασίας αντί για την καταστροφή θέσεων εργασίας θα μπορούσε να είναι και σήμερα μια πιθανή συνδικαλιστική στρατηγική, με δεδομένο ότι έχουμε παρόμοιες συνθήκες.
πηγή unsere zeit εβδομαδιαίας εφημερίδας του Γερμανικού ΚΚ
Μετάφραση με την βοήθεια του Chat GPT
